لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان چییە؟

بەپێی پێناسەیەک کە یۆنیسکۆ لە لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان پێشکەشی کردوە” هەر چەشنە چالاکی جێگیر و داهێنەر بە مەبەستی زیادکردنی ئاستی زانست بریتی لە زانستی پەیوەست بە مرۆڤ، کلتوور، کۆمەڵگا و بەکارهێنانی زانست بۆ بەکارهێنانی نوێ، پێی دەوترێت لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان.” و یان لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان بە ئیشێکی داهێنەرانە دەوترێت کە سیستماتیک جێبەجێ دەکرێت بۆئەوەی زانست زیاد بکات و ئەم زانستە بۆ بەکارهێنانی نوێ بەکاربهێندرێت.
لە هەموو ناوەندەکانی بەرهەمهێناندا، یەکەی لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان سەرەکیترین ڕۆڵ لە پڕۆسەی بەرهەمهێنادا دەگێڕیت. لە ئێستادا چالاکییەکانی لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان وەک جۆرێک وەبەرهێنانی سەرەکی دەژمێردرێت. وەها کە ڕێژەی ئەم وەبەرهێنانە لە ئاستی نووسینگەدا ڕوو لە زیادبوونە وەک پێوەرێکی گرنگ بۆ پەرەپێدانی نووسینگە و وڵاتانی جیهان دێتە ئەژمار. لەم ناوەدا، وڵاتانی پیشەسازی بەشێکی گەورەی داهات و هێزی کاری خۆیان تەرخان کردووە بۆ چالاکی فەرمی لێکۆڵینەوەی بەکردەیی و پەرەپێدانی تەکنۆلۆجیا لە ڕێگەی دامەزراوە ناحکوومییەکان، یەکەی بەرهەمهێنان و بازرگانییەوە. ئەمە بۆتە هۆی ئەوە بەشێکی زۆر لە مادە، بەرهەم و پڕۆسە و سیستەمە نوێ و پێشکەوتووەکان دەست کەوێت و ئەم بەروبوومانە، سەرچاوەی کۆتایی پێشکەوتنی ئابووری دێنە ئەژمار.
بە هاریکاری یەکگرتوو کۆمەڵەیەک لەژێر سیستەمی سەرەکی، یەکەی لێکۆڵینەوە و پەرەپێدانی کردارێکی باشی دەبێت. ژێر سیستەمی پێداچوونەوە، ستراتیجی سوودوەرگرتن لە پڕۆژەی بەڕیز داندراو، داڕشتن پڕۆژە، جێبەجێکردنی پڕۆژە و ژێر سیستەمی بەڕێوەبەرایەتی لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان وەک لێژنەی لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان، بە شێوەی چاودێری لەسەر کرداری ژێرسیستەمەکانی تر و پاڵپشتی ئەوان کار دەکەن.
لێکۆڵینەوە و پەرەپێدان بە ئامانجی بەدیهێنانی ڕێکوپێکی بۆ زیادکردنی خەزنکردنی زانستی و زانیاری تەکنیکی و هەروەها سوودوەرگرتن لەم زانستە لە داهێنان و داڕشتنی بەکاربەری نوێدا جێبەجێ دەکرێت. لەم پڕۆسەیەدا ناسینی بڕست، دروستبوونی ئەندیشە، داهێنان، دیزاین، بەرهەمهێنان و ناساندن و دابەشکردنی بەرهەم یان سیستەمی تەکنۆلۆجیکی زۆر گرنگە.